تبیین مدل ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه‌ای مهندسان در رشته‌ مهندسی عمران بر اساس نظریه زمینه‌ای

با وجود آنکه درباره نقش اخلاق در حرفه مهندسی، به‌خصوص مهندسی عمران، توافق کلی وجود دارد، اما مدلی که بتواند بیانگر نحوه ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه‌ای مهندسان عمران باشد، ارائه نشده و تبیین نظری روشنی صورت نگرفته است. در این مطالعه‌ هدف ارائه مدلی برای ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه‌ای مهندسان در رشته‌ مهندسی عمران بود. اینپژوهشدرچارچوبرویکردکیفیوبابه­کارگیریروشتحقیقداده‌بنیادانجامگرفته است. ابزارجمع‌آوریداده‌هامصاحبه‌هایاکتشافینیمه­‌ساختاریافتهبود. به­منظور گردآوریاطلاعات،بابه­کارگیریروشنمونه‌گیریهدفمند از نوع دیدگاه فرد ماهر با 25 نفرازمهندسانرشتهعمرانمصاحبهشد. تجزیهوتحلیلداده‌هادرسه مرحلهکدگذاریباز،محوریوانتخابیانجامگرفت. روایی محتوایی مدل با دو شاخص CVR و CVI بررسی و از طریق ثبات فرایند دستیابی به نتایج، شاخص اعتماد به یافته‌های پژوهش حاصل شد. نتایج پژوهش نشان‌دهنده‌ استخراج 487 کد از مصاحبه‌ها و نیز احصای 42 مفهوم و 13 مقوله بود که در قالب مدل پارادیمی شامل صلاحیت اخلاق حرفه‌ای مهندسان عمران به­عنوان مقوله محوری و شرایط علّی (عوامل فردی و محیطی)، عوامل زمینه‌ای (صلاحیت‌های حرفه‌ای)، شرایط مداخله‌گر (فساد اداری و محیط)، راهبردها (برنامه‌ریزی منابع انسانی، ساختار سازمان، مسئولیت‌پذیری ‌حرفه‌ای، تعهد حرفه‌ای، افشاگری، همکاری سازمان‌های مختلف با مهندسان) و عوامل پس‌آیندی (آثار اخلاق حرفه‌ای) قرار گرفت. مدل ارائه شده می‌تواند راهنمای عمل برای مهندسان عمران باشد. همچنین با گنجاندن این مدل در درس اخلاق حرفه‌ای مهندسی و آموزش آن می‌توان میزان رعایت کدهای اخلاقی را در میان دانشجویان مهندسی عمران افزایش داد.